หลังจากที่ Sonoff ประสบความสำเร็จกับรุ่น Smart Switch ในรุ่นก่อนๆหน้านี้มาแล้ว เช่น MiniR2 (wifi) และ Mini (Zigbee) คราวนี้ออกผลิตภัณฑ์ใหม่ที่เล็กลงไปอีกเกือบครึ่ง ซึ่งทาง Sonoff เรียกว่า ZBMINI Extreme Zigbee Smart Switch เรียกสั้นๆว่า ZBMINIL2 หรือ ZBMINI Extreme ในรีวิวนี้จะกล่าวถึงตัวแรกที่ใช้โปรโตคอลแบบ Zigbee ก่อน สำหรับรุ่น Wifi คาดว่าจะตามมาในอีกไม่นานภายในไม่กี่เดือน ในรุ่น ZBMINI Extreme นี้จะถูกอกถูกใจสำหรับคอ Smart Home ที่ไม่อยากจะไปยุ่งเกี่ยวกับสาย Neutral (N) สืบเนื่องจากหลายๆคนไม่ได้ลากสาย N ไว้ในบ้านตั้งแต่แรก เนื่องจากไม่ต้องมีสาย N ทำให้สะดวกเป็นอย่างยิ่งเวลาติดตั้ง เช่น นำไปใช้กับไฟแสงสว่างที่มีอยูแล้วและแทนที่สวิซต์แบบเดิม
สำหรับตัวอย่าง Use Case การนำไปใช้งานจะขอกล่าวถึงในตอนท้าย
แกะกล่อง
กล่องของ ZBMINI Extreme ดูเหมือนจะใหญ่เหมือนรุ่นพี่ที่ผ่านมา แต่จริงๆภายในมีเนื้อที่เหลือเยอะและมีกรอบโฟมซึ่งน่าจะเอาไว้เป็นตัวป้องกันเวลาขนส่ง และแน่นอนมีคู่มือขนาดเล็กมาด้วยเสมอสำหรับผลิตภัณฑ์ของ Sonoff ทุกชนิด กล่องของ Sonoff ที่ใช้ Zigbee ทุกแบบจะเป็นสีส้มเพื่อไม่ให้สับสนระหว่างผลิตภัณฑ์ที่เป็น Wifi ซึ่งจะเป็นสีเขียวอ่อนเพราะตัวภายในจะมีสีและขนาดๆเท่าๆกัน ดังนั้นผู้ใช้ที่มีทั้งสองแบบจะได้ไม่สับสน
สเปคของอุปกรณ์ ZBMINI Extreme
- Model: ZBMINIL2
- Input: 100-240V 50/60Hz 6A max
- Output: 100-240V 50/60Hz 6A max
- Material: PC V0
- Color: White-orange
- Connection: Zigbee 3.0
* ข้อควรระวังการนำไปใช้งาน ผู้ใช้ควรเช็คเรื่องกำลังไฟไฟ้าของอุปกรณ์ที่ไปต่อ ต้องไม่เกิน 6A เพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายที่จะเกิดขึ้นกับอุปกรณ์
ขนาดและคุณสมบัติ
ขนาดของ ZBMINI Extreme นั้นเล็กลงมากกว่า 40% โดยอยู่ที่ 39.5x32x18.4mm ทางเทียบกับรุ่นยอดนิยม Mini R2 ซึ่งอยู่ที่ 48×46×30 mm เหมาะมากกับการใช้โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้ามีพื้นที่จำกัดมากๆเช่นในบล็อคไฟที่ขนาดเล็กและตื้น ดูตามรูปจะเป็นการเปรียบเทียบรุ่นต่างๆ จาก MiniR2(Wifi) MiniR2(ZB) และ ZBMINI Extreme นอกจากจะเอาไปใส่ในบล็อคไฟแล้ว เราสามารถไปใช้งานกับอุปกรณ์อื่นๆโดยที่ ZBMINI Extreme นั้นไม่เทอะทะจนเกินไป เช่น การเปลี่ยนอุปกรณ์ที่ไม่มี IOT ให้มัน Smart ขึ้น เช่น โคมไฟ หรือ พัดลมดูดอากาศ
คุณสมบัติของตัวนี้ก็คือ Smart Switch และไม่ต้องการสาย N เอาใช้ประยุกต์ในการเปิดปิดอุปกรณ์ต่างๆเช่นไฟแสงสว่าง พัดลมที่ไม่มีการปรับความเร็ว โดยการเปิดปิดสามารถทำผ่านแอปบนมือถือหรือคอมพิวเตอร์ โดยสามารถตั้งเวลาเปิดปิดแบบ Schedule และ Timer จากในแอป รวมถึงการตั้งเงื่อนไข (Automation) ของการเปิดปิด ซึ่งจะสะดวกสบายกว่าแบบเดิมๆเป็นอย่างมาก
รูปแบบการต่อวงจร จากรูปด้านบนที่ตัวอุปกรณ์มีช่องเสียบสายไฟ แน่นอนว่ารุ่นนี้ต้องการสาย L อย่างเดียวและมี S1 และ S2 สำหรับต่อสวิตซ์ภายนอก หรือ จะต่อเป็นสวิตซ์สองทางก็ได้เช่นกัน ดูตัวอย่างตามรูปด้านขวาบน จุดนี้เป็นข้อแตกต่างจาก Sonoff รุ่น Basic ที่ไม่มีช่องให้ต่อสวิตซ์ด้านนอกทำให้การทำงานต้องสั่งการจากแอปมือถืออย่างเดียวซึ่งอาจไม่สะดวกถ้าเราต้องการมีสวิตซ์ภายนอกด้วย
และด้วยขนาดที่เล็กและสามารถต่อสวิซต์ภายนอกได้ทำให้เราสามารถเปลี่ยนสวิตซ์ธรรมดาที่ไม่มีสาย L ให้เป็น Smart Switch โดยการฝัง ZBMINI Extreme เข้าไปหลังสวิตซ์ไฟธรรมดาตามรูปบน เหมาะกับบ้านเรือนที่สมาชิกในบ้านยังคุ้นเคยกับสวิตซ์ธรรมดาอยู่ แต่อยากได้คุณสมบัติสั่งการจากมือถือได้ รวมถึงคุณสมบัติการตั้งเวลาและเงื่อนไขอื่นๆอีกด้วย
การควบคุม
ในการควบคุม ZBMINI Extreme นี้ทำได้หลายวิธี ตั้งแต่แบบง่ายสุดคือใช้ซอฟแวร์ของทาง Sonoff เองคือ eWeLink ซึ่งมีทั้งบน. Android และ iOS ในกรณีใช้งานผ่านแอป eWeLink จำเป็นต้องมี Zigbee Hub/Bridge ด้วยเพื่อรองรับสัญญาณ Zigbee ในบริเวณนั้นๆและส่งต่อผ่าน WiFi ไปยังมือถือที่มี eWeLink ต่อไป อุปกรณ์ที่เป็น Zigbee hub ของ Sonoff ในตลาดตอนนี้ก็คือ Sonoff ZB Bridge Pro หรือ Sonoff NSPanel Pro ขั้นตอนการติดตั้งแบบย่อๆก็ตามรูปด้านล่าง
อย่างไรก็ดีการรีวิวนี้จะใช้ซอฟแวร์อีกตัวคือ Home Assistant ซึ่งเป็น Open source ยอดนิยม การทดสอบนี้ใช้เวอร์ชั่น 2023.2.0 ลงบนเครื่อง Rasberry Pi4 และต่อกับ Conbee II Zigbee USB dongle เป็นตัวส่งสัญญาณ Zigbee ไปยังอุปกรณ์
การใช้ Home Assistant กับ ZBMINI Extreme
Home Assistant เป็น Smart Home Software ที่ยอดนิยมตัวหนึ่งในตลาด เราต้องติดตั้ง Home Assistant บน local เซิร์ฟเวอร์ก่อนไม่ว่าจะเป็น Raspberry Pi หรือ Intel Mini PC แบรนด์ต่างๆ และต้องมีมี Zigbee USB Dongle ต่อกับ Home Assistant เซิร์ฟเวอร์ เพื่อส่งสัญญาณ Zigbee ไปยัง ZBMINI Extreme ผลิตภัณฑ์ของ Sonoff ที่เป็น Zigbee Dongle USB ก็คือ Sonoff Zigbee 3.0 USB Dongle Plus และสามารถมีทางเลือกโดยใช้ Zigbee Dongle USB แบรนด์อื่นๆได้เช่น Conbee II จาก Dresden Electronic และอย่าลืมโหลด Integration สำหรับโปรโตคอล Zigbee ใน Home Assistant ด้วย แนะนำ Zigbee Home Automation (ZHA) ซึ่งการติดตั้งค่อนข้างง่ายโดยทำจาก Home Assistant GUI ได้เลย หรือ จะเลือก Zigbee2MQTT ก็ได้ ซึ่งทั้งสองแบบนี้มีคนใช้อย่างแพร่หลายทั่วโลกเพราะสนับสนุนอุปกรณ์ Zigbee มากมาย
คราวนี้เราจะมาลองต่อสายไฟเข้ากันโดยดูตามรูปด้านล่าง มีสองตัวอย่างทั้งโคมไฟตั้งพื้น และ ไฟส่องสว่างเพดาน
หลังจากทำการต่อสายไฟระหว่าง ZBMINI Extreme กับอุปกรณ์ที่จะควบคุมตาม Diagram บนไปแล้ว ภาพด้านล่างคือตัวอย่างจริงที่ต่อโดยมีสวิตซ์ภายนอกมาต่อที่ S1 และ S2
ทำการจ่ายไฟเข้าไป อุปกรณ์จะมีไฟกระพริบคงที่หมายถึงยังไม่ได้มีการตั้งค่าใดๆ หากมีการตั้งค่ามาแล้วและต้องการรีเซ็ตก็กดปุ่มเล็กบนอุปกรณ์ค้างไว้ 5 วินาทีแล้วจะเห็นไฟกระพริบต่อเนื่องซึ่งหมายถึงอุปกรณ์พร้อมที่จะตั้งค่ากับซอฟแวร์
ขั้นตอนต่อมาคือการเพิ่มอุปกรณ์ ZBMINI Extreme เข้าไปใน Home Assistant ตัวอย่างขั้นตอนด้านล่างจากทำการตั้งค่าจากมือถือ สามารถดาว์โหลด iOS และ Android หลังจากติดตั้งแอป Home Assistant รวมถึง ติดตั้ง Integration ที่ควบคุมอุปกรณ์ Zigbee เช่น ZHA แล้ว เริ่มจากไปที่ Setting / Devices & Services
แล้วเลือก Add Integration / Add Zigbee Device
จากนั้น Home Assistant จะทำการ scan หาอุปกรณ์ Zigbee ตัวที่ยังไม่ทำการติดตั้งอัตโนมัติ หลังจากค้นพบเราก็ทำการตั้งชื่อ และ Area ที่ต้องการ (optional)
หลังจากนั้นก็เป็นอันสิ้นสุดการติดตั้ง เราสามารถเข้าไปดูข้อมูลของอุปกรณ์ ไม่ว่าจะเป็นสถานะ การตั้งค่า เช่น PowerOn State หรือ Startup Behaviour และแน่นอนสามารถควบคุม switch เพื่อเปิดและปิดจาก Home Assistant ได้เลยรวมถึงสามารถสร้าง Automation มาควบคุมตามกฏเกณฑ์ที่เราต้องการ
การนำไปใช้งาน
แน่นอนมันเป็นสวิตซ์เปิดปิด สามารถไปควบคุมการเปิดปิดอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ระวังอย่าให้เกินสเปคของการใช้ไฟคือ 6A ซึ่งโดยปกติหลอดไฟแสงสว่างก็ใช้ไฟต่ำมากๆอยู่แล้ว เราสามารถตั้งเวลา ตั้งเงื่อนไขในการเปิดปิดจากมือถือ นอกเหนือจากนั้นสามารถเอาไปทำ DIY อื่นๆ เช่น เอาไปใช้เปิดปิดพัดลมดูดอากาศ หรือ พัดลมฟอกอากาศโดยเฉพาะช่วงนี้ที่ค่าฝุ่นละออง PM2.5 ค่อนข้างสูงก็เป็นทางเลือกที่ดีสำหรับ Sonoff ZB Extreme Mini ตัวจิ๋วตัวนี้ ไปลองเล่นกันเลย!
ฉันขอขอบคุณบริษัท ITEAD ที่ส่ง Sonoff ZBMINI Extreme มาให้ฉันรีวิวในครั้งนี้, อุปกรณ์นี้จำหน่ายในราคา $13.99 (~480฿) ไม่รวมค่าส่ง (แต่ถ้าซื้อผลิตภัณฑ์ Sonoff มากกว่า $89 หรือ~3,000฿ ฟรีค่าส่ง) และคุณยังสามารถใช้คูปอง CNXSOFTSONOFF ลดราคาได้ 10 % ได้ตามปกติ
วิศวกรคอมพิวเตอร์สาย Infrastructure ที่ชื่นชอบเทคโนโลยีทางด้าน IOT เป็นพิเศษ ไม่ว่าจะเป็นด้าน Smart Home, Smart Farm และยังสนใจในนวตกรรมเกี่ยวกับ Sustainability เช่น Renewable Energy และ Organic Food