XyphroLabs UsbGpib เป็นอะแดปเตอร์ USB to GPIB แบบ open-source hardware ราคาประหยัดและพกพาสะดวก ออกแบบมาเพื่อให้สามารถเข้าถึงเครื่องมือ GPIB/IEEE-488 รุ่นเก่าโดยใช้ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์สมัยใหม่ โดยเน้นความเข้าถึงได้ ความเปิดกว้าง และความง่ายในการผสานรวมเข้ากับเวิร์กโฟลว์ปัจจุบัน
GPIB (General Purpose Interface Bus) ซึ่งรู้จักกันในชื่อ IEEE-488 หรือชื่อเดิม HP-IB (Hewlett-Packard Interface Bus) ถูกพัฒนาโดย Hewlett-Packard ในช่วงปลายทศวรรษ 1960 ถึงต้นทศวรรษ 1970 เป็นบัสสื่อสารดิจิทัลระยะสั้น สำหรับเชื่อมต่อและควบคุมเครื่องมือวัดและทดสอบอิเล็กทรอนิกส์แบบโปรแกรมได้ เช่น ออสซิลโลสโคป มัลติมิเตอร์ และแหล่งจ่ายไฟ เข้ากับคอมพิวเตอร์หรือคอนโทรลเลอร์, โครงการ UsbGpib ช่วยให้สามารถเชื่อมต่ออุปกรณ์ที่รองรับ GPIB เข้ากับคอมพิวเตอร์สมัยใหม่ที่มีพอร์ต USB ได้อย่างสะดวก
คุณสมบัติและสเปกฮาร์ดแวร์หลักของ UsbGpib:
- ไมโครคอนโทรลเลอร์ – Microchip ATMega32U4 แบบ 8-บิต AVR รองรับ I/O ระดับ 5V
- USB – พอร์ต USB Type-C รองรับมาตรฐาน USBTMC (USB Test and Measurement Class) เต็มรูปแบบ
- อินเทอร์เฟซ GPIB แบบ 24 พิน – รองรับมาตรฐาน IEEE-488.1 และ IEEE-488.2 ครบถ้วน รวมถึงฟังก์ชัน Service Request ผ่าน Interrupt pipe
- อัปเดตเวอร์ชัน V3 (อยู่ระหว่างพัฒนา) – เพิ่มพอร์ต Ethernet RJ45 พร้อมรองรับ PoE
- อื่น ๆ
- ปุ่มอัปเดตเฟิร์มแวร์
- ไฟแสดงสถานะ LED
- ขนาด – ตัวเครื่องเล็กมากเมื่อเทียบกับโซลูชันเชิงพาณิชย์ ความลึกเพียง 1.5 ซม.
- ช่วงอุณหภูมิ – 0°C ถึง +50°C
- ความชื้น – 10% ถึง 90% RH (ไม่ควบแน่น)
- ความสูง – ใช้งานได้สูงสุด 2000 เมตร จากระดับน้ำทะเล
อะแดปเตอร์นี้รองรับ VISA (Virtual Instrument Software Architecture) จากผู้ให้บริการหลักทั้งหมด เช่น NI VISA, Rohde & Schwarz VISA, Keysight VISA และสามารถใช้งานร่วมกับซอฟต์แวร์ยอดนิยมได้ เช่น LabVIEW, MATLAB, PyVISA และ PyVISA-py รองรับการทำงานแบบข้ามแพลตฟอร์ม ใช้งานได้บน Windows, macOS, FreeBSD และ Linux
โครงการ UsbGpib เป็นทั้ง โอเพนซอร์สฮาร์ดแวร์และเฟิร์มแวร์ และยังมีไฟล์สำหรับ เคสพิมพ์ 3 มิติ ให้ใช้งานด้วยบน GitHub, มีทุกอย่างที่จำเป็นสำหรับการเริ่มต้นใช้งาน ตั้งแต่ไฟล์ออกแบบฮาร์ดแวร์ (KiCad), ซอร์สโค้ดเฟิร์มแวร์, ไฟล์เชิงกล, คู่มือและบทแนะนำ นอกจากนี้ยังมีการทดสอบและ benchmark โดยผู้ใช้งานจริง กับเครื่องมือจากหลายค่าย เช่น R&S, HP, Agilent, Tektronix, Keithley, Gould และอื่น ๆ
โครงการนี้เริ่มต้นมากว่า 6 ปีแล้ว แม้จะไม่ใช่ของใหม่ แต่ Kai Gossner (Xyphro) ยังคงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และปัจจุบันกำลังทำงานกับ เวอร์ชัน V3 ซึ่งจะเพิ่มพอร์ต Ethernet พร้อม PoE โดยคาดว่าจะเปิดตัวครั้งแรกใน เดือนมกราคม 2026 ถ้าเป็นเช่นนั้นจริง ชื่ออาจเปลี่ยนเป็น “EthGpib” ก็เป็นได้
ก่อนหน้านี้ผู้ใช้งานต้องสั่ง PCB และประกอบอุปกรณ์เอง แต่ปัจจุบัน UsbGpib V2 มีจำหน่ายแล้วบน Elecrow ในราคา $54.99(~1,700฿). เมื่อเทียบกับอะแดปเตอร์ USB to GPIB เชิงพาณิชย์ทั่วไปที่มีราคาประมาณ $120 (~3,800฿) ถึง $500 (~15,700฿) บน Amazon, ซึ่งบางรุ่นราคาถูกอาจเป็นของโคลนและมีปัญหาการใช้งาน UsbGpib จึงถือเป็นทางเลือกที่คุ้มค่าและโปร่งใสอย่างมาก
แปลจากบทความภาษาอังกฤษ : Open-source hardware USB to GPIB adapter connects legacy GPIB/IEEE-488 instruments to modern hosts
บรรณาธิการข่าวและบทความภาษาไทย CNX Software ได้มีความสนใจในด้านเทคโนโลยี โดยเฉพาะ Smart Home และ IoT