OSI Model คืออะไร?

OSI Model หรือ โมเดล OSI (Open Systems Interconnection Model) เป็นโมเดลอ้างอิงที่ออกแบบโดย ISO (International Organization for Standardization) เพื่ออธิบายกระบวนการในการสื่อสารข้อมูลระหว่างระบบคอมพิวเตอร์แบบเป็นชั้น (Layered Model) โดยแบ่งออกเป็นทั้งหมด 7 ชั้น (7 Layers) ซึ่งช่วยให้ผู้พัฒนาและผู้ดูแลเครือข่ายเข้าใจวิธีการทำงานของระบบเครือข่ายและการสื่อสารอย่างชัดเจน เรามาดูรายละเอียดของแต่ละชั้นกัน

Application Layer เป็น Layer ชั้นที่ 7 เป็นชั้นที่อยู่ใกล้กับผู้ใช้งานมากที่สุด ทำหน้าที่ให้บริการแอปพลิเคชัน เช่น Web browser, Email, File Transfer จัดการเรื่องการเข้าถึงเครือข่ายของแอปพลิเคชันโดยตรง โปรโตคอลที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ HTTP / HTTPS, FTP, SMTP, DNS, Telnet

Presentation Layer เป็น Layer ชั้นที่ 6 ทำหน้าที่แปลงข้อมูล (Encoding/Decoding) เพื่อให้แอปสามารถเข้าใจได้, มีหน้าที่ในการ บีบอัด/ถอดรหัสข้อมูล (Compression/Decompression) และจัดการเรื่อง การเข้ารหัส/ถอดรหัส (Encryption/Decryption) ตัวอย่าง: แปลงไฟล์ JPEG, MP3, PDF, SSL/TLS สำหรับการเข้ารหัส HTTPS

Session Layer เป็น Layer ชั้นที่ 5 ทำหน้าที่จัดการการเปิดและปิด Session หรือการเชื่อมต่อ ระหว่างเครื่องสองเครื่อง, ควบคุมว่าใครส่งก่อน ใครส่งหลัง, รองรับการสื่อสารแบบ Full-Duplex หรือ Half-Duplex ตัวอย่างโปรโตคอล เช่น NetBIOS, PPTP (Point-to-Point Tunneling Protocol)

Transport Layer เป็น Layer ชั้นที่ 4 ทำหน้าที่ควบคุมการส่งข้อมูล ให้ถึงจุดหมายอย่างถูกต้องและครบถ้วน, สนับสนุนทั้งแบบ Connection-oriented (TCP) และ Connectionless (UDP), จัดการการแบ่งข้อมูล (Segmentation) และ การจัดลำดับ (Sequencing) โปรโตคอลสำคัญ: TCP (Transmission Control Protocol), UDP (User Datagram Protocol)

Network Layer เป็น Layer ชั้นที่ 3 ทำหน้าที่หาเส้นทาง (Routing) เพื่อส่งข้อมูลจากต้นทางไปปลายทาง, จัดการเรื่อง IP Addressing และ Logical Addressing, ทำงานกับ Router โปรโตคอลที่เกี่ยวข้อง: IP (IPv4, IPv6), ICMP, OSPF, BGP

Data Link Layer เป็น Layer ชั้นที่ 2 ทำหน้าที่จัด Frame ของข้อมูล, จัดการ MAC Address, Error Detection, และ Flow Control โดยแบ่งเป็น 2 ส่วนหลักคือ Logical Link Control (LLC), Media Access Control (MAC) มีอุปกรณ์ เช่น Switch, Network Interface Card (NIC) โปรโตคอล: Ethernet, PPP (Point-to-Point Protocol), ARP (Address Resolution Protocol)

Physical Layer เป็น Layer ชั้นที่ 1 หรือเป็นชั้นล่างสุดที่เกี่ยวข้องกับสัญญาณไฟฟ้า, แม่เหล็ก หรือแสง กำหนดมาตรฐานของ สายสัญญาณ, Connector, และความถี่ มีอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องเช่น Hub, สาย LAN (UTP/STP), Fiber OpticModem มาตรฐาน RS-232, IEEE 802.3 (Ethernet), USB

ตัวอย่างการทำงานจาก Layer 7 → Layer 1 (เมื่อส่งข้อมูล)

ดังนั้น OSI Model จึงเป็นเครื่องมือสำคัญในการเข้าใจการสื่อสารของเครือข่าย แบบลำดับชั้นช่วยให้สามารถวิเคราะห์ปัญหาเครือข่ายได้ดีขึ้น และเข้าใจว่าแต่ละโปรโตคอล/อุปกรณ์ทำงานที่ชั้นไหน