Meshtastic คืออะไร?

ในสถานการณ์ที่การสื่อสารแบบดั้งเดิมไม่สามารถใช้งานได้ เช่น ภัยพิบัติ พื้นที่ห่างไกล หรือแม้แต่การสื่อสารอย่างเป็นส่วนตัวระหว่างกลุ่มเล็ก ๆ โดยไม่ต้องผ่านผู้ให้บริการมือถือ Meshtastic จึงกลายเป็นโซลูชันที่ตอบโจทย์ ด้วยแนวคิดของเครือข่าย Mesh Network ที่ไม่ต้องพึ่งพาโครงสร้างพื้นฐานใด ๆ เลย

Meshtastic คืออะไร?

Meshtastic เป็นโครงการโอเพนซอร์สที่พัฒนาเฟิร์มแวร์และแอปพลิเคชันเพื่อสร้างเครือข่าย mesh บนพื้นฐานของเทคโนโลยี LoRa (Long Range Radio) ซึ่งสามารถส่งข้อความระยะไกลได้โดยใช้พลังงานต่ำมาก โดยไม่ต้องใช้ซิมการ์ด Wi-Fi หรือสัญญาณมือถือใด ๆ โดย Meshtastic สามารถเชื่อมต่อกับสมาร์ทโฟนผ่าน Bluetooth หรือ USB เพื่อส่งข้อความผ่านเครือข่าย mesh โดยแต่ละอุปกรณ์จะสามารถทำหน้าที่เป็นโหนด (Node) ที่รับ-ส่งข้อมูลให้กันได้โดยอัตโนมัติ

หลักการทำงาน

เทคโนโลยี LoRa ใช้คลื่นความถี่ย่าน ISM (433MHz, 868MHz, หรือ 915MHz ขึ้นอยู่กับภูมิภาค) ระยะทางใช้งานในที่โล่งอาจไกลถึง 5-15 กิโลเมตร หรือมากกว่าเมื่อใช้เสาอากาศเสริม ความเร็วข้อมูลต่ำ (~300 bps ถึง ~62.5 kbps) แต่เพียงพอสำหรับข้อความสั้น
Mesh Network อุปกรณ์สามารถส่งต่อข้อมูลผ่านหลายโหนดได้ เครือข่ายมีความยืดหยุ่นสูง หากโหนดใดล่ม ระบบจะหาทางส่งข้อความผ่านโหนดอื่น สนับสนุน topology แบบ partial mesh หรือ full mesh แล้วแต่การติดตั้ง
การเชื่อมต่อกับมือถือ รองรับ Android/iOS ผ่าน Bluetooth LE หรือ USB ใช้แอป Meshtastic เพื่อดูแผนที่ ตำแหน่ง GPS และส่งข้อความ สามารถตั้งค่าอุปกรณ์ เช่น ชื่อ, ความถี่, encryption keys ผ่านแอป

ฮาร์ดแวร์ที่รองรับอุปกรณ์ Meshtastic ต้องมี MCU เช่น ESP32, โมดูล LoRa, และแนะนำให้มี GPS ด้วยเพื่อใช้งานตำแหน่ง ตัวอย่างฮาร์ดแวร์ เช่น

Wio Tracker L1 Pro ที่ใช้ชิป SoC : Nordic nRF52840, โมดูล LoRa : Semtech SX1262 และมี GPS พร้อมเฟิร์มแวร์ Meshtastic
ThinkNode M2 ที่ใช้ชิป SoC : ESP32-S3, โมดูล LoRa : Semtech SX1262 และมี GPS พร้อมกับหน้าจอ OLED 1.3 นิ้ว และแบตเตอรี่ 1,000 mAh,
SenseCAP Solar Node P1 และ P1-Pro ที่ใช้ชิป SoC : Nordic nRF52840, โมดูล LoRa : Semtech SX1262, รุ่น P1-Pro จะเพิ่มการรองรับ GPS
WisMesh Repeater ที่ใช้ชิป SoC : Nordic nRF52840 , โมดูล LoRa : Semtech SX1262 และมี GPS
WisMesh TAP ที่ใช้ชิป SoC : Nordic nRF52840, โมดูล LoRa : Semtech SX126x และมี GPS
SenseCAP Indicator ที่ใช้ ESP32-S3 และ RP2040, โมดูล LoRa : Semtech SX1262, มี GPS, หน้าจอสัมผัส 4 นิ้ว พร้อมเฟิร์มแวร์ Meshtastic
LILYGO T-Echo Lite ที่ใช้ชิป SoC : Nordic nRF52840, โมดูล LoRa : Semtech SX1262 และมี GPS พร้อมหน้าจอ e-Paper ขนาด 1.22 นิ้ว

ด้านความปลอดภัยและการเข้ารหัส Meshtastic ใช้ AES-256 ในการเข้ารหัสข้อความแบบ end-to-end ซึ่งหมายความว่าแม้บุคคลภายนอกจะดักจับสัญญาณ LoRa ได้ ก็ไม่สามารถอ่านข้อความที่ถูกส่งภายในเครือข่ายได้โดยง่าย โดยมีจุดเด่นด้านความปลอดภัยคือ การเข้ารหัสทำแบบ symmetric (มีการแชร์ key) ,มีระบบ channel encryption (AES) + optional message signing, ผู้ใช้สามารถสร้าง channel ID แบบเฉพาะกลุ่ม (Group Mesh)

การใช้งานจริงสถานการณ์ใช้งานทั่วไป เช่น การเดินป่า หรือกิจกรรมกลางแจ้งในพื้นที่ไม่มีสัญญาณมือถือ, กลุ่มนักปีนเขา นักวิทยาศาสตร์ภาคสนาม, การสื่อสารในเหตุการณ์ภัยพิบัติ (Earthquake, Flood), ระบบแจ้งเตือนหรือควบคุมใน Smart Agriculture / IoT, เครือข่ายสำรองในองค์กรความมั่นคงหรือทหาร

แนวโน้มในอนาคตของ Meshtastic ยังอยู่ในช่วงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยมีแนวทางที่จะรองรับโปรโตคอลใหม่ เช่น MQTT-over-LoRa, การเชื่อมต่อกับเครือข่าย LoRaWAN gateway, การส่งข้อมูลที่หลากหลายมากขึ้น เช่น เซ็นเซอร์, ภาพ (compressed), หรือเสียง และฟีเจอร์ GPS mesh mapping & offline route planning Meshtastic ไม่ได้เป็นแค่ของเล่นของนักอิเล็กทรอนิกส์ แต่มันคือโครงสร้างพื้นฐานที่สามารถช่วยชีวิตและให้การสื่อสารเป็นไปได้ในสถานการณ์ที่ทุกอย่างล่มสลาย มันเหมาะอย่างยิ่งกับวิศวกร นักวิจัย หรือผู้ใช้งานที่ต้องการความมั่นคงของระบบสื่อสารในพื้นที่ที่อินเทอร์เน็ตเข้าไม่ถึง