CIX เปิดตัวเอกสาร P1 CPU TRM และคู่มือนักพัฒนาสำหรับ GPU, AI accelerator, OS และ firmware/BIOS

ความคืบหน้าที่ช้า (แต่สม่ำเสมอ?)

ในเดือนธันวาคม 2024 มีความตื่นเต้นอย่างมากเมื่อเมนบอร์ด Radxa Orion O6 ขนาด mini-ITX เปิดตัว โดยระบุว่าใช้ซีพียู CIX P1 Armv9 แบบ 12 คอร์ ที่ให้ประสิทธิภาพใกล้เคียง Apple M1 และ Qualcomm 8cx Gen3 ในราคาที่เข้าถึงได้เริ่มต้นประมาณ $199 (~6,300฿) สำหรับบอร์ด mini-ITX พร้อมสัญญาการรองรับซอฟต์แวร์ เช่น อิมเมจ Debian, UEFI เต็มรูปแบบ ผ่าน EDKII แบบโอเพ่นซอร์ส, SDK, เอกสารฮาร์ดแวร์/ซอฟต์แวร์, ฟอรัมชุมชน และอัปเดตเฟิร์มแวร์/OS อย่างสม่ำเสมอ ถึงขั้นถูกเรียกว่าเป็น “a native open source ecosystem chip company” (บริษัทชิปที่มีระบบนิเวศโอเพ่นซอร์สโดยกำเนิด)

ดังนั้นความคาดหวังจึงสูงมาก แต่เมื่อเราได้ทดสอบ Radxa Orion O6 กับ Debian ในเดือนมีนาคม 2025 ประสิทธิภาพดีกว่าแพลตฟอร์ม Arm อื่น ๆ ที่เคยรีวิว (เช่น Raspberry Pi 5 และ RK3588) แต่ยังไม่ถึงระดับ “Apple M1” ตามที่กล่าวอ้าง ฟีเจอร์ส่วนใหญ่ใช้งานได้ แต่ยังมีปัญหา เช่น ประสิทธิภาพ GPU น่าผิดหวัง, DisplayPort ใช้งานไม่ได้, พอร์ต USB ไม่เข้ากันกับกล่อง NVMe บางรุ่น, การใช้พลังงานขณะ idle สูงถึง 16–17 วัตต์ ซึ่งยังไม่ถูกแก้ไขจนถึงปัจจุบัน, จังหวะการพัฒนาและการปล่อยเอกสารก็ช้ากว่าที่คาด ทำให้หลายคนรู้สึกผิดหวังและหงุดหงิด

แต่ยังมีความคืบหน้าอยู่เรื่อย ๆ เช่น ปล่อยซอร์สโค้ดช่วงต้นมีนาคม 2025 พร้อมงาน upstream Linux ระยะแรก, ได้รับการรับรอง Arm SystemReady SR ปลายเดือนเมษายน ล่าสุดการรองรับ Mali GPU ดีขึ้น

ภาพรวมเอกสารที่มีสำหรับ CIX P1 SoC

แม้เอกสารจะใช้เวลานานกว่าที่คาด แต่ตอนนี้เอกสารต่าง ๆ ได้ถูกรวบรวมไว้บนเว็บไซต์นักพัฒนา CIX (หลังจาก Orion O6 เปิดตัวประมาณหนึ่งปี)

การเข้าถึงเอกสารต้องเลื่อนลงไปที่ส่วน “Documentation Resources” ซึ่งจะแบ่งเป็น Firmware, OS, AI, Graphics และ Chip Manual การกด Download จะต้อง สมัครบัญชีด้วยอีเมลและเบอร์โทรศัพท์ และต้องรอการอนุมัติแบบแมนนวล ผู้เขียนมีบัญชีเดิมจากการรีวิวก่อนหน้า จึงสามารถดาวน์โหลดได้ สรุปเอกสารแต่ละหมวดดังนี้

Firmware

เอกสารเฟิร์มแวร์มี 2 ไฟล์:

• CIX-P1-Active Cooling TRM-V1.0.pdf (33 หน้า) – คู่มือระบบระบายความร้อนแบบ Active สำหรับการควบคุมพัดลมของ P1
• CIX-P1-BIOS Porting Guide-V1.0.pdf (62 หน้า) – คู่มือพอร์ต BIOS อธิบายการตั้งค่า build environment บน Ubuntu x86, Ubuntu Arm หรือ Windows การพอร์ต BIOS และแนวทางการใช้งาน BIOS

OS

ไฟล์ zip ด้านระบบปฏิบัติการมีเอกสาร 7 ไฟล์ สำหรับ Android, Linux และการติดตั้ง Windows 11:

• CIX-P1-Android Board Bringup Guide-V1.0.pdf (32 หน้า) – การพัฒนา Android และขั้นตอนการบูต
• CIX-P1-Android OS Development Guide-V1.0.pdf (105 หน้า) – ภาพรวม fastboot, ADB, การ build, recovery, OTA แบบ A/B, AVB, OP-TEE secure storage, Keymint, gatekeeper ฯลฯ
• CIX-P1-Linux ACPI Board-Level Bring-up Guide-V1.0.pdf (105 หน้า) – เนื้อหาเหมือนกับ Android OS Development Guide ทุกประการ (น่าจะเป็นความผิดพลาดที่ควรแก้ไข)
• CIX-P1-Linux DT Board-Level Bring-up Guide-V1.0.pdf (28 หน้า) – การพัฒนา Linux, ขั้นตอนบูต, การปรับแต่ง BIOS/ระบบ และ kernel (DTS, grub ฯลฯ)
• CIX-P1-Linux DT Development Guide-V1.0.pdf (61 หน้า) – การใช้งาน pinctrl, GPIO, PWM, watchdog, UART/I2C/SPI
• CIX-P1-Linux OS Development Guide-V1.0.pdf (54 หน้า) – การแฟลชเฟิร์มแวร์และติดตั้ง Debian, การใช้งาน/พัฒนา Debian, OpenKylin และ Deepin
• Windows 11 Installation Guide v1.1.pdf (14 หน้า) – วิธีสร้าง USB Windows PE และติดตั้ง Windows 11 (ไฟล์ docx ที่ชื่อเพี้ยนสามารถละเลยได้ เพราะเสียหาย)

AI

เอกสารเกี่ยวกับ NPU และการพัฒนา AI มี 2 ไฟล์:

• CIX-P1-NOE SDK and AI ModelHub Development Guide-V1.0.pdf (47 หน้า) – แนะนำ NOE SDK, NOE Compiler, CIX AI Model Hub และการทำ quantization
• CIX-P1-NPU Development Guide-V1.0.pdf (42 หน้า) – โครงสร้างฮาร์ดแวร์ NPU, การตั้งค่า DTS, ไดรเวอร์ Linux/Android, NOE SDK และการดีบัก

Graphics

เอกสารกราฟิกมีไฟล์เดียว: CIX-P1-Linux GPU Development Guide-V1.0.pdf (25 หน้า) – การพัฒนาไดรเวอร์ GPU Arm (แบบ proprietary), การรองรับการ์ดจอ NVIDIA/AMD และการตั้งค่าไดรเวอร์โอเพ่นซอร์ส Panfrost/Panthor

Chip Manual (TRM)

เอกสารอ้างอิงทางเทคนิค (Technical Reference Manual: TRM) สำหรับ P1 เอกสารที่หลายคนรอคอยที่สุด แบ่งเป็น 2 ส่วน:

• CIX-P1-TRM-Part 1-V1.0-Public Developers.pdf (6,179 หน้า) – ภาพรวมระบบ, CPU, GPU, NPU, VPU, DPU, SMMU และ PCIe
• CIX-P1-TRM-Part 2-V1.0-Public Developers.pdf (3,051 หน้า) – USB, FCH (GPIO, SPI, I2C, UART, I3C, timer, XSPI, DMA), DDR, ISP, DP, Audio, MIPI และ Debug

เอกสารทั้งหมดนี้จะเป็นประโยชน์อย่างมาก หากกุล่ม community สนใจช่วยกันพัฒนาซอฟต์แวร์บน CIX P1 ต่อไป แต่ยังไม่ชัดเจนว่าเอกสารเหล่านี้จะช่วยแก้ปัญหา การใช้พลังงานขณะ idle ที่สูง ได้หรือไม่ ซึ่งเป็นข้อจำกัดสำคัญสำหรับหลายคน ผู้เขียนคาดว่าอาจต้องอาศัยการปรับปรุงการจัดการพลังงานระดับ SoC ซึ่งน่าจะต้องมาจาก CIX เอง แม้ใน TRM จะมีส่วนที่เกี่ยวข้องกับการจัดการพลังงานอยู่บ้าง และในกรณีแย่ที่สุด อาจต้องถึงขั้นมีการปรับปรุงซิลิคอนรุ่นใหม่

แปลจากบทความภาษาอังกฤษ : CIX releases P1 CPU TRM and developer guides for GPU, AI accelerator, OS and firmware/BIOS